منابع انسانی تاثیر زیادی روی گسترش و توسعه شرکتها می گذارند. به صورت کلی انسانها منبع های خیلی مهم و ارزشمندی در سازمانها می باشند. گفته های زیادی حاکی از این است که در آینده رباتها جای انسانها را می گیرند ولی واقعیتش این است که در حال حاضر هیچ جایگزینی برای منابع انسانی با ارزش نداریم. شرکتها و کسب و کارها برای بدست آوردن میزان هزینه های خود باید از حسابداری منابع انسانی استفاده کنند.
فهرست محتوا
حسابداری منابع انسانی چیست؟
در واقع حسابداری منابع انسانی به معنای بدست آوردن اطلاعات و اندازه گیری این اطلاعات می باشد. بعد از جمع بندی اطلاعات از میزران پرداختی به منابع انسانی و … نوبت به تهیه گزارش و ارائه این گزارشات به مدیران و بالا دستان سازمانها می باشد.
از لحاظ دیگر می توان گفت منابه انسانی مانند سایر بخشها مباحث حسابداری مربوط به خود را دارند. این موضوع از لحاظی مهم می باشد که در دنیای امروز اطلاعات مهمترین منابع برای پیشرفت کردن یک شرکت می باشد. این اطلاعات باید به صورت اصولی سازماندهی شوند، تا به بهینه ترین روش ممکن قابل استفاده باشند. به همین دلیل مبحث حسابداری منابع انسانی اهمیت پیدا می کند.
دلیل اهمیت حسابداری منابع انسانی
اکثر کارشناسان و کارآفرینان متف النظر هستند که منابع انسانی یک منبع درآمد مهمی هستند به همین دلیل است که اطلاعات آنها به صورت دقیق ثبت و تجزیه و تحلیل شود. منبع درآمد یعنی اینکه این منابع انسانی باید بتوانند برای کارآفرینان کسب درآمد کنند. برای تمامی سرمایه های غیر انسانی تعاریف حسابداری به صورت کامل ارائه شده است اما در حال حاضر برای هر شرکتی مهم می باشد که بتواند بسنجد منابع انسانی چه هزینه ای برای شرکتشان دارند و در مقابل منجر به چه مقدار سودی می شوند.
مزایای حسابداری منابع انسانی
- استفاده درست و به جا از منابع انسانی؛
- طراحی استراتژی درست و دقیق برای روابط بین نیروهای انسانی؛
- بکارگیری و استخدام نیروهای بهتر؛
- برنامه ریزی برای آموزش نیروها؛
- برای بهره وری بهتر نیروهای انسانی، ویژگی های انها مورد ارزیابی قرار می گیرند؛
- مدیران می توانند تصمیمات بهتری در خصوصی منابع انسانی خود بگیرند؛
- فرموله کردن روابط درون سازمانی به مدیران این اجازه را می دهد که سرمایه لازم را برای پروژه های خود تعیین کنند.
هدف از حسابداری منابع انسانی
هدف از حسابداری منابع انسانی فقط جهت شناسایی ارزش منابع انسانی نیست بلکه توسط حسابداری منابع انسانی می توان مدیریت بهتری در زمینه منابع انسانی داشت. مدیریت بهتر منجر به ارتقای بهتر تولیدات و همچنین خدمات شرکتها می شود. در ادامه این مباحث چندتا از مهمترین اهداف حسابداری و مدیریت منابع انسانی را خواهیم گفت:
- ایجاد تفکر صحیح در مدیران که موجب می شوند مدیران یک سازمان متوجه شوند که نیروهای انسانی با ارزشترین منابع آنها می باشند؛
- جمع آوری اطلاعات برای مدیریت بهتر منابع انسانی؛
- در نظر گرفتن ارزش منابع انسانی در صورتهای مالی؛
- افزایش سطح منابع انسانی جهت افزایش راندمان کاری آنها؛
- بررسی دقیق تغییرات نیروهای انسانی (بعد از آموزشها در چه سطحی هستن) ارتقا پیدا کردند یا در طی دوران کاری درجا زدند.
شیوه‌های بررسی اطلاعات در حسابداری منابع انسانی
به طور کلی دو رویکرد در بررسی اطلاعات حسابداری منابع انسانی وجود دارد که در ادامه به‌تفصیل در مورد هرکدام از آنها صحبت می‌کنیم.
هزینه‌یابی منابع انسانی
هزینه‌هایی که در بخش نیروی انسانی صورت میگیرد به دو بخش هزینه‌های اولیه و هزینه‌های جایگزینی تقسیم می‌شود. هزینه‌های اولیه یعنی تمامی مخارجی که پیش از استفاده از نیروی انسانی هزینه می‌شود و شامل مواردی از قبیل هزینه‌های جستجو و یافتن نیروی کار، گزینش، استخدام، آموزش و تفهیم قوانین و سایر آموزش‌های تخصصی و عمومی است.هزینه جایگزینی هم یعنی کلیه هزینه‌هایی که صرف جایگزینی کارکنان فعلی با نیروهای جدید می‌شود. این بخش خود به دو قسمت هزینه‌های جایگزینی شغلی و سایر هزینه‌های پرسنلی تقسیم می‌شود.
ارزش‌گذاری منابع انسانی
ارزش هر نیرو در سازمان یا شرکت را می‌توان با مفاهیمی که در اقتصاد عمومی وجود دارد تعریف کرد. ارزش فرد در سازمان برابر است با ارزش فعلی خدماتی که آن شخص توانایی انجام آن را در مدت زمانی که مشغول به خدمت است دارد. برای محاسبه این ارزش روش‌های مختلفی وجود دارد از جمله: ارزش اقتصادی فعلی، ارزش جایگزینی، نظریه ضریب ارزش، نظریه مزایده و بهای تمام شده.
ارزش اقتصادی فعلی
در این روش از نظریه ایروینگ فیشر استفاده می‌شود. طبق این نظریه سرمایه به معنای ارزش تنزیل‌شده درآمدهایی است که در آینده حاصل می‌شود.
ارزش جایگزینی
ارزش جایگزینی یعنی هزینه‌هایی که برای جایگزین‌کردن نیروی جدید با نیروی قبلی صرف می‌شود. در این روش هزینه‌های انتقال و اخراج هم محاسبه می‌شود.
ضریب ارزش
در این روش از فرمول نسبتاً ساده‌ای برای محاسبه ارزش منابع انسانی استفاده می‌شود. طبق این فرمول ارزش منابع انسانی برابر است با اختلاف ارزش کل و ارزش دفتری شرکت.
مزایده
طبق این روش نیروی انسانی متخصص به مزایده گذاشته می‌شود و مدیری که بیشترین مبلغ را پیشنهاد دهد آن نیرو را در اختیار میگیرد.
بهای تمام شده
در این روش تمام هزینه‌هایی که صرف استخدام و آموزش کارکنان می‌شود به صورت مستقیم در ارزش نهایی آنها تأثیرگذار است. به این مخارج هزینه‌های تمام شده می‌گویند
قوانین مربوط به حق بیمه
یکی از نکات مهم در رابطه با حق بیمه این است که تمامی کارکنان یک واحد اقتصادی که تحت هر عنوانی در قبال دریافت حقوق کاری را انجام می‌دهند، شامل قانون تامین اجتماعی هستند و به هیچ شرایط دیگه ای نیاز ندارند.
اگر کارکنان هیچ گونه سابقه ای نداشته باشند در سامانه تامین اجتماعی میتوانند با مدرکی که نشان دهد در یک واحد اقتصادی مشغول به کار هستند سوابق بیمه خود را پیگیری کنند.
و کارفرما طبق ماده ۳۶ ، باید برای تمامی کارکنان خود بیمه رد کند حق بیمه سهم خود 32 درصد میباشد و فرد بیمه شده که 7 درصد است را پرداخت میکند. این مبلغ باید به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.
و مهلت پرداخت آن تا پایان ماه بعدی میباشد. یعنی برای رد کردن لیست بیمه فروردین ماه سال ۱۴۰2، از روز ۱ اردیبهشت ماه تا ۳۱ اردیبهشت 1402 زمان هست برای رد کردن لیست بیمه و پرداخت آن، هر روز تاخیر مشمول جریمه شده که پرداخت آن برعهده کارفرما میباشد.
در بیمه اختیاری که خود فرد برای بیمه‌کردن خود اقدام میکند، ولی در بیمه اجباری کارفرما وظیفه دارد حق بیمه کارکنان را پرداخت کند و شخص بیمه شده هیچ مسئولیتی بر عهده اش نمیباشد.
یکی از نکات مهم در رابطه با بیمه اجباری این است که به شخص بیمه شده خدمات و مزایای بیشتری تعلق میگیرد به عنوان نمونه بیمه بیکاری تنها به افرادی تعلق میگیرد که تحت پوشش بیمه‌ی اجباری باشند.
مشکلات مربوط به حسابداری منابع انسانی
مسئله اصلی در محث حسابداری مناع انسانی عدم وجود یک فرمول مشخص در زمینه محاسبه ارزش منابع انسانی می باشد. این موضوع می تواند به دلیل نبود اطلاعات کافی می باشد که به صورت اصولی و دقیق مورد حسابرسی قرار بگیرند. از جمله دشواریی هایی که مانع می شود:
- ناآگاه یودن مدیران؛
- سخت بودن جمع آوری اطلاعات؛
- رفتار سلیقه ای مدیران؛
- هزینه بالای پیاده سازی این سیستم؛
- نبود یک استاندارد واحد؛
- همکاری نکردن کارمندان.
تا اینجا از اهمیت حسابداری منابع انسانی صحبت های زیادی کردم اما اگر سوالی تخصصی در زمینه حسابداری و مالیاتی داشتین می توانید از متخصصین آکادمی حسابداری و مالیاتی دکتر مژگان مدحج بپرسید.
